Letterkundig Museum

1) Het object dat mij het meest deed was het fragment van Karel ende Elegast, uit circa 1375 - 1400. Iedereen kent het verhaal, of je nou een promovendus bent of middelbare scholier, het is haast onmogelijk er niet van gehoord te hebben. Juist omdat het verhaal zo bekend is dreigt het ook uitgekauwd of afgezaagd te worden. "Niet wéér Karel ende Elegast" is een gedachte die wel eens door mijn hoofd ging als tijdens historische letterkunde colleges de docent weer begon over de betekenis van het drie keer roepen of de andere bekende elementen uit de tekst. Maar door dit fragment nu zo te zien, in al zijn oudheid en met vlekken en verkleurd papier, wordt het verhaal opeens weer totaal nieuw, hoe oud het ook is. Juist het origineel te zien van iets dat zo herhaaldelijk in niet originele vorm voorbij is gekomen brengt de kijker dichter bij het oorspronkelijke aura van het werk. Dit is waar ál die andere nieuwe vormen op zijn gebaseerd, dit is waar het mee begon, waar iemand geconcentreerd boven heeft gehangen en letter voor letter het verhaal heeft opgeschreven. 2a) De vraag wat 'historische werkelijkheid' is, is al bijna niet te beantwoorden. Uiteindelijk is alles een representatie van hetgeen er gebeurd is, dus spreken van historische werkelijkheid als tegenhanger van een mythe lijkt me lastig. Maar, ik denk dat vooral de briefwisselingen die veelvuldig in het museum te zien zijn nog wel het dichts in de buurt komen van historische werkelijkheid. De brieven tussen Hermans en Reve over Hermans' bundel Mandarijnen op Zwavelzuur laten mooi zien hoeveel gedoe er was omtrent het uitbrengen van de bundel, de ergernis en irritatie van Hermans druipt van het papier. Wat minder dicht bij de 'werkelijkheid' staat zijn wellicht de filmpjes aan de muren over allerlei verschillende schrijvers. De filmpjes zijn een soort hapklare gedramatiseerde brokken, die de literatuurgeschiedenis weliswaar heel toegankelijk maakt voor mensen met minder voorkennis, maar waarvan je je kunt afvragen in hoeverre ze niet een heel nieuw beeld scheppen in plaats van een bestaand beeld te laten zien - zoals met de brieven.