In de Jacob van Lennepstraat is in 2004 flinke ophef ontstaan. Buurtbewoners kwamen tegenover elkaar te staan en de gordijnen in de flats bleven dagenlang dicht. Wat was nu het geval? Op de hoek van de straat is een gedicht afgebeeld. Het gedicht heet 'Aan een roosje' en is van de hand van de schrijver naar wie de straat vernoemd is. Een mooi, literair verantwoord en geschikt gebaar zou je zeggen. Maar de ophef betrof niet zozeer het gedicht an sich, maar de schildering van een naakte vrouw op de achtergrond. Het gedicht zelf is ook nauwelijks te lezen: zinnen en woorden zijn opgebroken waardoor de tekst niet te volgen is. De linguistische code is niet alleen drastisch aangepast (waardoor de tekst niet compleet meer is), maar hierdoor is deze eigenlijk volledig teniet gedaan. Want zonder het kennen van het 'echte' gedicht, het origineel, is de inhoud van de tekst aan deze versie niet af te leiden. De ophef had dus eigenlijk alleen te doen met de bibliografische code, de manier waarop de blote vrouw (ook wel Roosje genoemd) zo groot is afgebeeld op de achtergrond.De link met het gedicht waar deze muurschildering een reproductie van is, is eigenlijk ver te zoeken. Volgens Bornstein kan een reproductie echter weer een nieuw aura creëren. De bibliografische code van het origineel en de reproductie laten dan de 'presence in space and time' zien. Dat is bij deze muurschildering ook het geval. De makers dachten dat het in deze tijd en in een stad als Amsterdam geen probleem zou zijn als er een vrouw naakt afgebeeld zou worden. Dit hadden zij blijkbaar verkeerd ingeschat. Daarom hebben zij een compromis moeten sluiten: het geslachtsdeel van de vrouw is verstopt achter pixels. Deze oplossing past dan weer volledig bij deze tijd: op de (voonamelijk Amerikaanse) televisie worden aan de lopende hand beelden gecensureerd met behulp van dergelijke pixels.
Multatuli als symbool voor protest
Op de Torensluis staat een standbeeld van Multatuli. Dit beeld staat slechts een paar honderd meter van de Korsjespoortsteeg, waar de schrijver geboren is. Op het onderstuk staat aangegeven hoe je naar deze straat kunt lopen.Het beeld toont Multatuli's hoofd en romp, maar heeft geen armen of benen. Het moge duidelijk zijn dat het bij deze schrijver gaat om zijn kop, zijn denkvermogen. Zijn gezicht, met grote snor, wekt een strenge indruk. Er is sprake van een iconische weergave: het beeld heeft een gelijkenis met de afgebeelde persoon. Hiernaast kan het beeld ook gezien worden als een symbool. Zo staat Multatuli als schrijver symbool voor de Nederlandse literatuur (de canon). Maar door zijn 'Max Havelaar' is Multatuli ook symbool komen te staan voor de kritiek op het koloniale bewind van Nederland. Door deze symbolische functie van de schrijver en daarmee het standbeeld, hebben andere protestgroepen gebruik gemaakt van het standbeeld. De symbolische functie wordt dan gegeneraliseerd naar het idee van 'protest' en vervolgens ingezet voor verschillende doeleinden. Zo werd het standbeeld gebruikt en beklad door actiegroep RaRa, de Revolutionaire Anti-Racistische Actie. Ook werd het standbeeld ingezet voor het behoud van het theater de Engelenbak. De actievoerders hingen een affiche aan het standbeeld met de leus: 'Theater Engelenbak mag niet dicht!'
Geen opmerkingen:
Een reactie posten