Voor het studentencomplex aan de Leidse Klikspaanweg staat al jaren een standbeeld van Piet Paaltjens. Dit beeld is vervaardigd door Auke Hettema en daar in 1959 geplaatst. Paaltjens (pseudoniem van François Haverschmidt) is in brons gegoten in een studentikoze houding: achterover leunend met de benen nonchalant uit elkaar. Zo drukt het beeld van Paaltjens uit hoe de student in de twintigste eeuw gezien werd. Volgens een door Judith Jongsma en Jan Rock geschreven artikel over het Amsterdamse standbeeld van Vondel is zowel de houding en vormgeving van het beeld als zijn locatie belangrijk[1]. Het standbeeld van Paaltjens staat voor een complex waar studenten wonen, langs het beeld loopt een fietspad waarover dagelijks flink wat fietsers passeren. Het standbeeld heeft dus een groot potentieel publiek. Jongsma en Rock maken in hun artikel onderscheid tussen drie typen fans: de fan, de non-fan en de anti-fan. Het voorbeeld dat zij aanhalen is het beeld van Vondel, dat te vinden is in Amsterdam. Rondom dat beeld is sprake geweest van een echte hype, waarbij fans deelnamen aan rond Vondel georganiseerde evenementen, festiviteiten en anderszins literair aandoende avonden. Bij het standbeeld van Piet Paaltjens is van een dergelijke cultus duidelijk geen sprake. Dit beeld zal naar verwachting vooral bekijks trekken van non-fans: lui die toevallig langsfietsen, de achterover leunende ‘student’ wellicht nog wel opmerken maar er verder geen aandacht aan besteden. Om over anti-fans nog maar te zwijgen: van negatieve aandacht heeft de auteur van ‘Snikken en Grimlachjes’ hoogstwaarschijnlijk geen last.
De bedoeling van het monument is wel enigszins te vergelijken met die van het Vondel-monument in Amsterdam. Was toen de bedoeling meer nationale eenheid te smeden door een gemeenschappelijk literair verleden te creëren, in de opdracht tot een monument van Paaltjens speelde eveneens een mogelijk gedeeld verleden een rol. In Leiden is Paaltjens immers een belangrijk auteur en met dit standbeeld wordt de gemeenschappelijk literaire afkomst benadrukt. Daarnaast geeft het de boodschap van Leiden als studentenstad af, met name door de manier waarop Paaltjens is afgebeeld. Dit maakt hem voor studenten bovendien tot een identificatiefiguur. En wie weet krijgt ook de bronzen Piet Paaltjens ooit nog zijn welverdiende fans terug.
[1] Jongsma, Judith en Rock, Jan: ‘Verheerlijken, kraken en verguizen. Burgerlijke en antiburgerlijke fans rond het Amsterdamse standbeeld van Vondel tussen 1867 en 2010’. In: Spiegel der Letteren (2014)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten